Mục Lục
Nếu bạn chưa hiểu phiếu xét nghiệm gan viết những gì thì có thể tham khảo cách đọc chỉ số xét nghiệm gan như dưới đây. Hiểu về chỉ số gan sẽ giúp bạn nắm được tình hình sức khỏe của bản thân và có hướng xử lý khi gan hoạt động không tốt.
Khám chức năng gan mật không còn xa lạ đối với mọi người, dù là khám sức khỏe của đơn vị hay tự mình khám thì đây cũng là hạng mục khám định kỳ. Cách đọc kết quả xét nghiệm chức năng gan, có thể suy luận về chức năng gan dựa trên nồng độ của các chất khác nhau liên quan đến chức năng gan trong máu. Trong bài viết này sẽ hướng dẫn cách đọc chỉ số xét nghiệm gan.
1. Cách đọc chỉ số xét nghiệm gan qua thông số enzim
Gan hoạt động rất mạnh mẽ, các chất dinh dưỡng như chất béo, protein và carbohydrate được chuyển hóa trong gan, các enzyme cần thiết để xúc tác trong quá trình chuyển hóa. Do đó, trong tế bào gan có rất nhiều men. Các enzym thường được sử dụng để phát hiện là alanin aminotransferase (ALT); aspartate aminotransferase (AST); phosphatase kiềm (ALP) và γ-glutamyl transpeptidase (γ-GT)).
Gan là một bộ phận quan trọng của cơ thể
1.1. Chỉ số ALT, AST
ALT phân bố chủ yếu ở gan, tiếp theo là cơ vân, thận và cơ tim. AST phân bố chủ yếu ở cơ tim, sau đó là gan, cơ vân và mô thận. Khi tế bào gan bị tổn thương, cả ALT và AST trong tế bào đều được giải phóng ra máu ngoại vi. Do đó cả ALT và AST sẽ tăng lên. Tuy nhiên, ALT sẽ nhạy cảm hơn. Chỉ số xét nghiệm gan bình thường ALT và AST đều nhỏ hơn 40U/L.
Khi bị viêm gan virus cấp tính, viêm gan mãn tính, bệnh gan do rượu, xơ gan, ứ mật trong và ngoài gan,… thì chỉ số ALT và AST sẽ tăng cao. Ngoài bệnh gan, sau nhồi máu cơ tim, AST sẽ tăng cao, các bệnh về hệ xương, nhồi máu phổi, nhồi máu thận và các bệnh khác, transaminase cũng tăng nhẹ.
1.2. Chỉ số ALP và γ-GT
ALP và γ-GT cũng có nhiều trong tế bào gan. Khi ALP và γ-GT tăng cao là điều thường gặp trong các bệnh tắc nghẽn ống mật trong và ngoài gan. Chẳng hạn như ung thư đầu tụy, ung thư đường mật, sỏi ống mật và nguyên phát xơ gan mật, ứ mật trong bể. Viêm gan siêu vi cấp tính và mãn tính, xơ gan cũng có thể dẫn đến tăng ALP và γ-GT.
Chỉ số xét nghiệm gan bình thường ALT và AST đều nhỏ hơn 40U/L
2. Cách đọc chỉ số xét nghiệm gan qua thông số protein
Tế bào gan là nơi tổng hợp protein chính, trong máu ngoại vi của chúng ta có hơn 90% tổng lượng protein huyết thanh và tất cả albumin đều do gan tổng hợp. Ngoài albumin, trong huyết thanh còn có một loại protein, gọi là globulin, còn gọi là globulin miễn dịch hoặc gamma globulin, được tổng hợp bởi hệ thống thực bào đơn nhân.
Globulin chủ yếu tham gia vào chức năng miễn dịch của cơ thể chúng ta, và globulin chủ yếu được phân hủy trong gan. Do đó, nếu gan có vấn đề, chẳng hạn như viêm gan, xơ gan, ung thư gan,… thì lượng albumin toàn phần và albumin huyết thanh sẽ giảm, nhưng globulin lại tăng lên dẫn đến tỷ lệ giữa albumin và globulin giảm (A / G).
3. Cách đọc chỉ số xét nghiệm gan qua thông số bilirubin
Bilirubin chủ yếu đến từ các tế bào hồng cầu bị lão hóa, Sau khi tế bào hồng cầu chết đi, bilirubin được giải phóng, bilirubin này được gọi là bilirubin tự do hoặc bilirubin không liên hợp.
Khi chúng ta lấy máu để xét nghiệm chức năng gan thì sẽ có 3 chỉ số về bilirubin, đó là bilirubin toàn phần (TBil), bilirubin liên hợp (DBil) và bilirubin không liên hợp. Thường có 3 tình trạng khiến bilirubin tăng là do:
- Sản xuất quá nhiều bilirubin, chẳng hạn như tan máu.
- Tổn thương tế bào gan, chẳng hạn như viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ,…
- Sự bài tiết mật bị chặn, chẳng hạn như sỏi ống mật.
- Ung thư tuyến tụy, ung thư đường mật,…
Sự gia tăng bilirubin trong cơ thể có thể khiến da và niêm mạc của chúng ta bị vàng, được gọi là vàng da.
Sự gia tăng bilirubin trong cơ thể có thể khiến da và niêm mạc của chúng ta bị vàng
3.1. Bilirubin toàn phần tăng mạnh
Khi gan bị tổn thương như viêm gan, xơ gan, ung thư gan thì bilirubin toàn phần (TBil) trong máu tăng lên, đồng thời cả bilirubin liên hợp và không liên hợp cũng sẽ tăng theo.
Nếu là bệnh lý tắc nghẽn đường mật như ung thư tụy, ung thư đường mật, sỏi ống mật chủ,… thì bilirubin toàn phần trong máu tăng cao, bilirubin kết hợp tăng lên rõ rệt.
3.2. Bilirubin toàn phần tăng nhẹ
Nếu tan máu xảy ra, một lượng lớn bilirubin không liên hợp được giải phóng vào máu, dẫn đến tăng đáng kể bilirubin không liên hợp và tăng nhẹ bilirubin liên hợp.
Đây là 3 chỉ số chính để lấy mẫu máu kiểm tra chức năng gan. Ngoài 3 chỉ số này xét nghiệm chức năng gan còn bao gồm chức năng đông máu, amoniac máu, lipid máu, lactat dehydrogenase,…
Bilirubin toàn phần trong máu tăng cao gây hại cho mật
Trên đây là cách đọc chỉ số xét nghiệm gan. Nếu phát hiện các chỉ số chức năng gan bất thường trong quá trình khám sức khỏe. Bạn phải tìm đến bác sĩ chuyên môn để làm rõ nguyên nhân dẫn đến chức năng gan bất thường, từ đó mới có hướng điều trị dứt điểm. Ở bài viết tiếp theo chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách đọc chỉ số xét nghiệm viêm gan B. Bạn có thể tham khảo thêm để hiểu hơn về sức khỏe lá gan.
